Ενδομητρίωση ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία ιστός του ενδομητρίου (εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας) ανευρίσκεται εκτός της μήτρας. Αντίστοιχα αδενομύωση ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία ο ιστός του ενδομητρίου αναπτύσσεται εντός του μυομητρίου.
Τα όργανα της πυέλου και το περιτόναιο προσβάλλονται συνήθως, στην ενδομητρίωση, ενώ περιγράφονται και απομακρυσμένες θέσεις προσβολής. Η προσβολή των ωοθηκών δημιουργεί κυστικά μορφώματα που αποκαλούνται ενδομητριωσικές κύστεις.
Όσον αφορά τη συμπτωματολογία αυτή ποικίλει. Κάποιες περιπτώσεις παραμένουν πλήρως ασυμπτωματικές ενώ σε άλλες ανευρίσκεται δυσμηνόρροια ( επώδυνη έμμηνος ρύση), εν τω βάθει δυσπαρεύνεια ( άλγος κατά την επαφή), κυκλικό πυελικό άλγος ή υπογονιμότητα.
Η διάγνωση τίθεται με τη λήψη πλήρους ιστορικού, τη γυναικολογική εξέταση και τη διενέργεια υπερηχογραφήματος στο οποίο μπορει να εντοπιστούν εφ’ όσον υπάρχουν ενδομητριωσικές κύστεις. Ωστόσο η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής για τον εντοπισμό και την ακριβέστερη διάγνωση της ενδομητρίωσης Κατ’ αυτόν το τρόπο πραγματοποιείται αφαίρεση των ενδομητριωσικών εστιών και ακολουθεί η ιστολογική επιβεβαίωση της νόσου.
Η θεραπεία της νόσου είναι φαρμακευτική, χειρουργική ή και συνδυασμός αυτών . Η επιλογή θεραπευτικού σχήματος εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την ένταση των συμπτωμάτων και την επιθυμία για τεκνοποίηση.